Farbowanie tkanin i odzieży domowymi sposobami – jak to zrobić?
Naturalne barwienie tkanin to nadawanie nowego życia starym ubraniom i produktom, czyli działanie wpisujące się w filozofię zero waste.
Domowe farbowanie ubrań sprzyja rozwijaniu kreatywności, a w efekcie końcowym, zyskujemy coś unikatowego.
Dowiedz się, co nadaje się do barwienia i jak farbować ubrania w domu, a także poznaj technikę tie-dye!
Kilka słów o historii barwienia tkanin
Tkaniny użytkowe barwione są od tysięcy lat. Pierwsze barwniki pozyskiwano z minerałów, by później zastąpić je barwnikami roślinnymi.
Problemy z tworzeniem barwników przekładały się na ich koszt – to sprawiło, że tkaniny barwione były noszone przez najbogatszych: królów, cesarzy czy dostojników kościelnych.
Z biegiem czasu barwienie tkanin stało się coraz bardziej powszechne, a stworzenie w XIX w. barwników syntetycznych pozwoliło na dostęp do kolorowych tkanin dla wszystkich.
Tkaniny możemy farbować również w warunkach domowych. Dzięki temu Twoje stare ubrania czy tekstylia domowe zyskają nowe życie, a Ty przyczynisz się do ochrony Ziemi!
W końcu wykorzystasz coś, co potencjalnie wylądowałoby w koszu, a użyte barwniki są ogólnodostępne i nieszkodliwe dla środowiska oraz Twojej skóry.
Jakie wyroby można barwić?
Jeśli chodzi o barwienie ubrań czy tkanin, należy wiedzieć, że domowymi sposobami barwimy tylko tkaniny w 100% naturalne lub z niewielką domieszką włókien syntetycznych.
Naturalny barwnik nie jest w stanie wniknąć we włókna syntetyczne i sztuczne, ponieważ mają one gładką strukturę, w przeciwieństwie do włókien naturalnych, których struktura jest chropowata.
Do tkanin naturalnych zaliczamy: wełnę, bawełnę, len oraz jedwab, a jeśli chodzi o tkaniny syntetyczne – między innymi wiskozę i modal.
W przypadku mieszanek włókien naturalnych i syntetycznych, kolor po farbowaniu może być jaśniejszy od oczekiwanego.
Włókna naturalne i włókno poliestrowe (ostatnie z prawej).
źródło: wloknojestfajne.blogspot.com
Do barwienia z powodzeniem możesz użyć starych ubrań, na przykład koszulek, sukienek czy jeansów. Jeśli coś pójdzie nie tak, nie będzie to duża szkoda.
Oprócz ubrań, do domowego farbowania nadają się przede wszystkim materiałowe torby, poszewki oraz prześcieradła, pościele i obrusy.
U nas znajdziesz szeroki wybór tekstylnych wyrobów uszytych tylko z naturalnych tkanin – sprawdź ofertę
Farbowanie tkanin w domu: podstawowe zasady
Oprócz najważniejszej zasady, jaką jest farbowanie wyrobów wykonanych z tkanin naturalnych, należy przestrzegać kilku pozostałych reguł:
- tkaniny barwimy tylko na ciemniejsze kolory – jedynym sposobem na rozjaśnienie jest użycie środków chemicznych, np. wybielaczy,
- na dokładne zabarwienie potrzeba minimum godziny,
- farbowane tkaniny prane w silnych detergentach znacznie szybciej wyblakną,
- naturalne barwienie może być powtarzane kilkukrotnie w celu uzyskania bardziej intensywnego odcienia lub gdy kolor wyblaknie
- jako utrwalacz do barwienia owocami stosuje się sól, z kolei do ziół, liści i kwiatów – ocet.
Czym można farbować materiał? Naturalne barwniki do tkanin
W wielu przypadkach naturalne barwniki znajdziesz w swojej kuchni. Sproszkowana kurkuma nada żółtozłocistej barwy, łupiny cebuli od ciemnożółtej po czerwoną, a błękit i purpurę uzyskasz przy pomocy czerwonej kapusty.
Jakie naturalne barwniki zafarbują Twoje ubrania i tkaniny?
Czym zabarwić tkaninę na żółto?
- liście brzozy, selera, gruszy, łopianu, wrotyczu,
- kurkuma,
- papryka w proszku,
- liście laurowe,
- łupiny cebuli,
- skórki cytrusowe.
Naturalne barwniki barwiące na czerwono
- łupiny czerwonej cebuli,
- buraki,
- czarny bez,
- jeżyny,
- płatki czerwonej róży.
Naturalne zielone barwniki
- zielona herbata,
- karczochy,
- szpinak,
- skórki z jabłek,
Zielony barwnik uzyskasz również mieszając produkty barwiące na żółto i niebiesko.
Czym farbować materiał na niebiesko?
- jeżyny,
- borówki,
- aronia,
- czarna fasolka,
- chabry.
Jak zabarwić ubranie na różowo?
- wiśnie,
- maliny,
- truskawki,
- śliwki,
- lawenda,
- pokrzywa (czerwonawa, zebrana w okresie jesiennym)
Naturalne brązowe barwniki
- fusy z kawy oraz herbaty,
- liście kopru włoskiego,
- kory drzew,
- łupiny orzechów.
Farbowanie na czarno
Możliwe jest również barwienie tkanin na czarno naturalnymi barwnikami, jednak nie uzyskamy bardzo intensywnej czerni. Będą to raczej odcienie szarości.
Jak zafarbować ubranie? Lista potrzebnych produktów
Zanim zabierzesz się za farbowanie swoich starych ubrań i tekstyliów, musisz odpowiednio się przygotować – nie wystarczy Ci tylko jeden garnek i barwnik.
Do farbowania w domu potrzebne będą:
- tkaniny – ubrania, poszewki itd.
- barwniki – ich ilość zależy od preferowanego stopnia intensywności zabarwienia,
- duży garnek do gotowania,
- garnek lub miska do przygotowania barwnika,
- sól lub ocet – do utrwalenia koloru,
- drewniana łyżka do mieszania.
Przydatne podczas płukania będą również gumowe rękawiczki. Dzięki temu barwnik nie zafarbuje dłoni.
Farbowanie tkanin – krok po kroku
Kiedy już przygotujesz wszystkie potrzebne materiały, możesz zabrać się za farbowanie!
Krok 1. Przygotowanie barwnika
Przygotowanie barwnika do farbowania jest jednym z najdłuższych etapów naturalnego barwienia.
Na początku przygotuj produkty – rośliny i warzywa lub owoce drobno posiekaj i przełóż do garnka. Następnie zalej dwa razy większą ilością wody i gotuj przez godzinę, aby uzyskać intensywne zabarwienie.
Po przegotowaniu odcedź wodę – barwnik gotowy!
Możesz także przygotować barwnik dzień wcześniej – jeśli będziesz moczyć barwnik przez noc, kolor będzie mocniejszy.
Krok 2. Przygotowanie tkaniny
Aby tkanina dobrze przyjęła barwnik, należy najpierw wygotować ją w wodzie z solą lub octem. Do garnka dodaj ok. ¾ szklanki wybranego środka i gotuj materiał przez godzinę.
Możesz również zalać tkaninę wrzątkiem i pozostawić na ok. 15 minut.
Wygotowaną tkaninę płuczemy w zimnej wodzie, odciskamy i odkładamy.
! Tutaj najlepiej sprawdzi się tkanina bawełniana lub 100% lniana.
Krok 3. Farbowanie
Do garnka mieszczącego wybraną tkaninę wlej barwnik i włóż mokry materiał. Jeśli w całości nie pokrywa tkaniny, dolej wody, a następnie gotuj na wolnym ogniu przez ok. godzinę. Sprawdź, czy stopień intensywności koloru Ci odpowiada. W międzyczasie mieszaj gotującą się tkaninę, żeby barwnik został równomiernie rozprowadzony.
Im dłużej tkanina będzie w kąpieli farbiarskiej, tym intensywniejszą barwę osiągnie. Możesz także zostawić ją w barwniku przez noc (bez podgrzewania).
Krok 4. Utrwalanie koloru
Do utrwalania koloru potrzebna będzie sól (w przypadku owoców) lub ocet (liście, kwiaty, zioła) – około pół szklanki na 2 litry wody.
Dodaj do kąpieli farbiarskiej odpowiednią ilość utrwalacza i gotuj – również godzinę.
Krok 5. Płukanie
Zafarbowaną tkaninę wyjmij z garnka i przepłucz w zimnej wodzie, a następnie wysusz.
Pamiętaj, że wysuszona tkanina będzie miała mniej intensywną barwę niż wtedy, gdy jest wilgotna.
Podczas tych kroków zachęcamy, aby wypróbować i porównać różnicę stopnia intensywności pochłonięcia barwnika pomiędzy naturalną tkaniną a syntetyczną.
Aby to sprawdzić możesz zakupić np. lnianą ścierkę i ścierkę z wiskozy i w identyczny sposób je zafarbować.
Różnice w jakości i jednolitości zafarbowania powinna być widoczna gołym okiem 🙂
Co to jest tie-dye?
Ciekawym pomysłem na farbowanie tkanin i uzyskanie unikatowych efektów jest metoda tie-dye.
Tie-dye (z ang. wiązać-farbować) jest techniką znaną już od kilkudziesięciu lat. Modę na barwienie materiałów w kolorowe wzory zapoczątkował ruch hippisowski w latach 60. XX w.
Wielokolorowe, często psychodeliczne wzory, kojarzone są z dziećmi kwiatami manifestującymi wolność, pokój i indywidualizm.
Tie-dye powróciło następnie w latach 90., a w ostatnich kilku sezonach powraca w nowej odsłonie – delikatnej i pastelowej.
Jak farbować metodą tie-dye?
To banalnie proste!
Najpierw należy przygotować tkaninę do barwienia i rozłożyć ją na przygotowanym stanowisku. Następnie skręcamy ją wokół dłoni, zaczynając od środka, związujemy i barwimy materiał – jednym lub wieloma kolorami!
W ten sposób uzyskasz wielobarwne okręgi.
Możesz również związać barwioną tkaninę w dowolny sposób, zgnieść ją lub nanosić barwnik na płaskiej powierzchni.
Farbowanie starych ubrań i tkanin jest niezwykle prostą metodą na uzyskanie wyjątkowych efektów i zrobienia “czegoś z niczego”.
Dzięki temu możesz rozwijać naszą kreatywność i pobudzać wyobraźnię, a przy okazji – mieć nową, unikatową rzecz niskim kosztem i szerzyć ideę zero waste!
